وضعیت سیاسی و اجتماعی اهل ذمه مصر عصر فاطمی

موقعیت جغرافیایی و شرایط خوب اقتصادی مصر سبب شد تا فاطمیان برای رسیدن به اهداف سیاسی و تحقق آرمان های خود، سال ها برای فتح مصر تلاش کنند . سرانجام خلیفه چهارم فاطمی المعز لدین الله توانست در سال 358هـ.ق توسط سردار صقلی جوهر بر مصر تسلط یابد و با توجه به وضعیت آشفته سیاسی، اقتصادی و نارضایتی مردم مصر ، آنجا را به راحتی فتح کند. در پی استقرار حکومت خلفای فاطمی وضعیت نابسامان ساکنین مصر به خصوص اهل ذمه که به دشواری زندگی می کردند، تغییر یافت . پژوهش حاضر به بررسی عامل موثر و وضعیت سیاسی و اجتماعی اهل ذمه در مصر عصر فاطمی اختصاص یافته است . بدین منظور در این تحقیق با روش توصیفی ، تحلیلی تاریخ و با استفاده از منابع و متون موجود سعی شده عامل موثر و پیامد های آن بررسی شود. مطابق گزارش منابع ، ذمیان مصر به ویژه اقباط به دلیل تسامح و تساهل دینی و سیاسی فاطمیان جزء نخستین اقشار اجتماعی بودند که به حمایت از شعارهای عدالت خواهانه فاطمیان پرداختند . تسامح خلفای فاطمی در انتخاب نخبگان برجسته سبب مشارکت فعال اهل ذمه در اداره امور مصر شد . وزراء صاحب نام و رجال کار آمد ذمی در پیکره دیوانی فاطمیان جای گرفته و نقش بزرگی در تحکیم بنیاد های سیاسی آن ایفا نمودند و صاحب چنان نفوذ و قدرتی شدند که تا آن زمان بدان دست نیافته بودند. پیامد اجتماعی این تسامح نیز این بود که اهل ذمه مصر با بهره گیری از نفوذ و موقعیت سیاسی صاحب ثروت های کلان و جایگاه بالای اجتماعی شدند . آنها با توجه به تسامح دینی خلفای فاطمی با آزادی به انجام مراسم دینی و برگزاری جشن ها و ساخت کلیساهای جدید خود می پرداختند.